با جستجویی سطحی در اینترنت درخواهید یافت تحصیل در آلمان و مهاجرت به این کشور از طریق ویزای تحصیلی یکی از مواردی است که بسیاری از متقاضیان ادامه تحصیل در اروپا به دنبال آن هستند. کشوری ثروتمند با پاسپورتی بسیار قدرتمند که دورنمایی روشن از آینده کاری و زندگی در اروپا را پیش روی خانوادهها ترسیم میکند. تحصیل در آلمان نیز به عنوان یکی از بهترین گزینهها برای مهاجرت به آلمان و اخذ اقامت دائم این کشور خواهد بود.
اینکه شرایط زندگی در آلمان به چه شکلی است و اخذ پذیرش تحصیلی آلمان چه شرایطی دارد، موضوع اصلی این نوشتار است و سعی خواهیم کرد با ارائه اطلاعاتی کامل و به روز شما متقاضیان محترم تحصیل در آلمان را در جریان چند و چون اخذ پذیرش تحصیلی در آلمان قرار دهیم.
آلمان را بسیاری قلب تپنده اروپا مینامند و چه نام برازندهای برای بزرگترین قول صنعتی قاره سبز. کشوری با مردمانی به معنی واقعی کلمه منظم، سخت کوش و خلاق. کشوری ثروتمند و تقریبا دومین صادرکننده دنیا. زندگی در آلمان شرایط خاص خود را میطلبد و اصول خاصی بر قوانین اجتماعی و فرهنگیآن حکمفرماست. آلمان آیینه تمام نمای یک جامعه منظم، پویا و عاری از فساد با تمام استانداردهای اروپایی است. از مجموع ۵۰۰ شرکت معتبر و بینالمللی ۳۷ شرکت در کشور آلمان قرار دارد اما بسیاری تنها نام بنز و BMW را شنیدهاند. واقعیت اما این است که آلمان کشوری بسیار مهم برای اتحادیه اروپا و کل جهان است.
برای کار، تحصیل و بطور کل زندگی در آلمان باید زبان آلمانی بدانید و دست کم دانش زبان آلمانی شما در سطح B1 باشد. آلمانها به شدت وقت شناس و منظم هستند و آداب اجتماعی و نظم اجتماعی در این کشور تا اندازهای است که در بین بسیاری از کشورهای جهان به مردمانی با زندگی ماشینی معروف شدهاند. نکته پایانی در خصوص زندگی در آلمان این است که این کشور طی سالیان متمادی دومین مقصد مهاجران ایرانی بودهاست و بسیاری از متقاضیان اخذ اقامت، آلمان را به عنوان گزینه نخست خود در نظر گرفتهاند. آلمان باشکوه و قدرتمند حتما برای ادامه تحصیل و اخذ پذیرش تحصیلی نیز گزینهای بیسار مناسب خواهد بود.
کشور آلمان با بیش از ۴۰۰ مرکز آموزش عالی و بیش از ۲ میلیون دانشجوی داخلی و خارجی یکی از قطبهای علمی جهان و مقصدی با فرصتهای منحصر به فرد برای اخذ پذیرش تحصیلی است.
مراکز آموزش عالی در آلمان را میتوان به سه دسته اصلی تقسیم بندی کرد:
• دانشگاه یا (University)
• دانشگاه علمی کاربردی یا (Fachhochschule)
• دانشگاه هنر و موسیقی (Kuns und Musik und Film Hochschule)
هر یک از این مراکز آموزش عالی، بستری ویژه برای تحصیل در آلمان را فراهم میآورند. دانشگاهها در آلمان طیف گستردهای از رشتههای تحصیلی را شامل میشوند و دانشگاههای علم کاربردی علاوه بر جنبه علمی، بیشتر بر روی جنبه کاری و مهارتهای مورد نیاز بازار کار آلمان تاکید دارند. دانشگاههای هنر و موسیقی نیز همانطور که از نامشان پیداست تدریس رشتههای هنری را در دستور کار دارند.
مقاطع تحصیلی در آلمان همچون بسیاری دیگر از کشورها، مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را شامل میشود. البته تحصیل در مقطع فوق دکترا یا (Post Doc) نیز در بسیاری از مراکز آموزش عالی آلمان امکان پذیر است.
کشور آلمان یکی از ارزانترین کشورهای جهان برای ادامه تحصیل است. تقریبا تمامی دانشگاههای آلمان در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد خدمات رایگانارائه میدهند و دانشجویان لیسانس در این کشور هیچ هزینهای بابت تحصیل در آلمان نمیپردازند. زبان تحصیل در دانشگاههای آلمان در مقطع لیسانس آلمانیاست ( به جز چند دانشگاه که واحدهایی به زبان انگلیسی ارائه میدهند) و همانطور که اشاره شد برای تحصیل در آلمان دست کم باید سطح B1 زبان آلمانی داشته باشد.
سیستم آموزشی آلمان از چند سال پیش تغییرات بسیاری را شاهد بوده است و بعد از اجرایی شدن برنامه بلونیا (Bologna) شرایط تحصیل در آلمان نیز متاثر از این برنامه یکپارچه قرار گرفتهاست. بر اساس شرایط جدید که هنوز به مرحله اجرا نرسیده است، تمامی دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا برای ادامه تحصیل در آلمان میبایست ۱۵۰۰ یورو به عنوان شهریه پرداخت نمایند.
در ادامه شرایط ادامه تحصیل هر سه بخش لیسانس، فوق لیسانس و دکتری بررسی خواهد شد.
متقاضیان تحصیل در مقطع لیسانس در کشور آلمان حتما میبایست مدرک دیپلم و یا پیشدانشگاهی معتبر داشته باشند. بدون داشتن مدرک دیپلم امکان اخذ پذیرش تحصیلی از آلمان وجود نخواهد داشت. مقطع کارشناسی بین ۳ تا ۴ سال (۶ تا ۸ ترم) طول خواهد کشید و شرایط کلی تحصیل در مقطع لیسانس در کشور آلمان به شرح زیر است:
• داشتن مدرک دیپلم و یا پیش دانشگاهی
• داشتن دست کم ۱۸ سال سن
• داشتن مدرک زبان آلمانی در سطح B1
• داشتن تمکن مالی مناسب برای دست کم یکسال زندگی و تحصیل در آلمان
در صورتیکه متقاضی در کنکور سراسری شرکت کرده باشد و در یکی از دانشگاههای ایران پذیرفته شده باشد نیز میتواند با ارائه مدرک قبولی شرایط تحصیل در آلمان در مقطع لیسانس را تسهیل کند.
همانطور که پیشتر اشاره شد، تحصیل در آلمان در مقطع فوق لیسانس نیز همچون مقطع لیسانس رایگان است. شاید بارزترین تفاوت این دو مقطع برای ادامه تحصیل در آلمان، تنوع رشتههای تحصیلی در مقطع ارشد و همچنین امکان تحصیل به زبان انگلیسی خواهد بود. مقطع کارشناسی ارشد ۱ تا ۲ سال (۲ تا ۴ ترم) طول خواهد کشید و شرایط تحصیل در مقطع فوق لیسانس در کشور آلمان به شرح زیر است:
• مدرک کارشناسی معتبر
• نمره آیلتس شش و نیم یا معادل تافل (برای رشتههای آلمانی مدرک B2 آلمانی)
• داشتن توصیه نامه (۳ عدد)
• داشتن تمکن مالی مناسب برای تامین هزینههای زندگی و تحصیل در آلمان
• سطح علمی مناسب
پذیرش در مقطع دکترا مستلزم سطح بالای علمی متقاضی و داشتن شرایطی ویژه است. بورسهای مختلف تحصیلی برای مقطع دکترا در آلمان ارائه میشود و واجدین شرایط میتوانند به راحتی با دریافت این کمک هزینهها به تحصیل و تحقیق در مقطع دکترا در کشور آلان بپردازند. تحصیل در مقطع دکترا در آلمان ۳ تا ۵ سال بطول خواهد انجامید و شرایط کای تحصیل در این مقطع برای کشور آلمان عبارت است از:
• داشتن مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد
• داشتن مقالات علمی مندرج در نشریت معتبر همچون ISI
• داشتن انگیزه نامه
• داشتن توصیه نامه
• داشتن پروپوزال
• داشتن رزومه قوی علمی
• یافتن استاد راهنمای مناسب با موضوع پروپوزال
همانطور که پیشتر گفتیم تحصیل در مقطع کارشناسی یا لیسانس در کشور آلمان رایگان است. اما برای مقاطع کارشانسی ارشد و دکترا در این کشور باید شهریه پرداخت شود. بورسیه تحصیلی در آلمان اما دقیقا برای این ۲ مقطع تحصیلی در نظر گرفته شده و امتیازات تحصیلی و اجتماعی بسیاری را برای متقاضی بورسیه تحصیلی در آلمان به همراه خواهد داشت.
بورسیه تحصیلی درآلمان را میتوان به ۳ دسته کلی تقسیم بندی کرد:
• بورسیه تحصیلی آلمان دولتی
• بورسیه تحصیلی آلمان غیر دولتی
• بورسیه تحصیل در دانشگاههای خاص
با مراجعه به وب سایت هر یک از دانشگاههای آلمان میتوانید از بورسیههای تحصیلی ارائه شده اطلاعات کاملی بدست آورید.
دو نوع بورسیه تحصیلی دولتی در آلمان وجود دارد. بورسیه تحصیلی (DAAD) که در سطوح مختلف برای دانشجویان بینالمللی کمک هزینه تحصیلی ارائه میدهد؛ و بورسیه تحصیلی اِراسموس (Erasmus) که توسط کمیسیون اروپا برای تحصیل در اتحادیه اروپا به دانشجویان خارجی واجد شرایط تخصیص داده میشود.
بورسیههای غیر دولتی بسیار متنوعی برای تحصیل در آلمان وجود دارد که متقاضی دریافت کمک هزینه تحصیل در آلمان میبایست پیش از اقدام به اخذ پذیرش تحصیلی در آلمان نسبت به دریافت آنها اقدام نماید. از معروفترین بورسیههای تحصیلی غیر دولتی در آلمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد: بورسیه تحصیلی هاینریش بل، بورسیه فرصت های مطالعاتی هومبولت، بورسیه کنراد آدناور، بورسیه فرصت های مطالعاتی بین المللی ماری کوری، بورسیه تحصیلی Stipendium، بورسیه انجمن هلمهولتز.
موارد بالا بورسیههایی در کشور آلمان را شامل میشوند که بدون توجه به ملیت و دانشگاه به متقاضیان واجد شرایط تخصیص داده میشود. اما بورسیههای دیگری نیز هستند که تنها به دانشجویان دانشگاهی مشخص در آلمان اعطا شده و عمومیت ندارد.
محل اقامت وشرایط دریافت خوابگاه دانشجویی در آلمان یکی از مواردی است که هر متقاضی ادامه تحصیل در این کشور میبایست پیش از ورود به آلمان به آن اندیشیده و مقدمات لازم را فراهم آورد. بیشتر دانشگاههای دولتی آلمان خوابگاه ندارند و اداره محل اقامت دانشجویان بر عهده نهاد دیگری است.
تفاوتی نمیکند بخواهید در خوابگاه دانشجویی چند نفزه زندگی کنید یا آپارتمانی مجزا برای خود بیابید. مهم این است که با اطلاع از محل دانشگاه خود، خوابگاه یا آپارتمان مدنظر را با در نظر گرفتن تمامی شرایط انتخاب کرده و برای تامین هزینههای جانبی محل اقامت (برق، اینترنت و...) تمهیدات لازم را اتخاذ نمایید. بعید است در حال حاضر بتوانید آپارتمانی با اجازه ماهانه کمتر از ۳۰۰ یورو در آلمان بیابید اما با استفاده از خوابگاههای دانشجویی مشترک خواهید توانست تا حدود زیادی از هزینههای تحصیل در آلمان بکاهید. هزینه این اتاقهای دانشجویی که فرصت زندگی در کنار دیگر دانش آموزان و تجربه آشنایی با فرهنگهای دیگر را در اختیارتان خواهد گذارد بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ یورو است.
با مراجعه به دو سایت Limba و studenten خواهید توانست از شرایط خانههای دانشجویی و یا محل اقامت مناسب در حین تحصیل در آلمان اطلاعات کاملی بدست بیاوید.
بطور کل محدودیت سنی برای تحصیل در دانشگاههای آلمان وجود ندارد. اگرچه برخی رشتههای معدود شرایط سنی تحصیل قائل شدهاند اما برای تقریبا اکثر قریب به اتفاق رشتههای تحصیلی شرایطی سنی تحصیل در آلمان وجود ندارد.
برخی رشتههای پزشکی و دندانپزشکی در آلمان محدودیت سنی تا ۲۴ سال را اعمال خواهند کرد و همچنین تعدادی از رشتههای کارشناسی نیز محدودیت سنی دارند. از طرفی یکی از مواردی که در خصوص شرایط سنی تحصیل در آلمان باید توجه داشت فاصله تحصیل بین دو مقطع تحصیلی یا اصطلاحا گَپ تحصیلی است. تحصیل در برخی رشتهها در دانشگاههای آلمان مستلزم این نکته خواهد بود که متقاضی گپ تحصیلی چندانی نداشته باشد.
در مقطع کارشناسی ارشد هم اگرچه محدودیت سنی خاصی وجود ندارد اما بیشتر دانشگاههای آلمان به پذیرش متقاضیان کمتر از ۳۰سال تمایل دارند مگر آنکه در گپ تحصیلی بین لیسانس و فوق لیسانس متقاضی به کار مرتبط مشغول بوده باشد. شرایط سنی تحصیل در مقطع دکترا در آلمان نیز تنها به بحث بورسیه تحصیلی باز میگردد و برخی دانشگاههای آلمان برای اعطا بورسیه تحصیلی شرایط سنی در نظر گرفتهاند.
همانطور که اشاره شد آلمانی زبان تدریس در بسیاری رشتههای مقطع کارشناسی در این کشور است. اما در همین مقطع رشتههای محدودی به زبان انگلیسی نیز وجود دارند. از سوی دیگر در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا رشتههایی که به زبان انگلیسی تدریس میشوند طیف به مراتب گستردهتری را شامل شده و گزینههای متنوعی را در اختیار متقاضیان تحصیل در آلمان قرار میدهند. البته باید به خاطر داشت برای تحصیل به زبان انگلیسی در آلمان حداقل باید نمره 6.5 آزمون آیلتس را بدست آورید.
با توجه به اقبال فزاینده دانشجویان خارجی برای ادامه تحصیل در آلمان، سیستم آموزشی این کشور درصدد افزایش شمار رشتههای به زبان انگلیسی برآمده است. بر اساس تخمینها قرار بود نظام آمورشی آلمان تا سال ۲۰۲۰ میزبان ۳۵۰ هزار دانشجوی خارجی باشد اما این عدد تا سال گذشته میلادی از مرز ۳۵۸ هزار دانشجوی بینالمللی گذشته است.
از طریق سامانه تبادل آکادمیک در آلمان موسوم به DAAD میتوانید رشتههایی که در سال تحصیلی ۲۰۱۹-۲۰۱۸ صرفا به زبان انگلیسی ارائه میشوند را بیابید. این سامانه اطلاعات مفیدی در خصوص رشته تحصیلی و دانشگاه مدنظر در اختیار متقاضیان تحصیل در کانادا قرار خواهد داد.
کافی است مقطع تحصیلی مد نظر برای ادامه تحصیل در آلمان را انتخاب کنید (برای مثال کارشناسی ارشد یا Master) سپس زبانی که این رشته مدنظر به آن تدریس خواهد شد (برای مثال صرفا انگلیسی یا Only English) و بعد دکمه search را کلیک کنید. خواهید دید بیش از ۸۰۰ رشته تحصیلی در آلمان در مقطع کارشناسی ارشد به زبان انگلیسی ارائه میشود. این عدد برای مقطع کارشناسی با اختلافی فاحش کمی بیشتر از ۱۰۰ رشته خواهد بود.
در این سامانه همچنین میتوانید با مشخص کردن فیلد تحصیلی، انتخابهای خود را هدفمندتر کرده و سریعتر به نتیجه برسید. برای اطلاع دقیق از شرایط تحصیل به زبان انگلیسی در آلمان میتوانید به این آدرس مراجعه کنید.
سطح زبان مورد نیاز برای تحصیل در آلمان B2 است. حتی برای تحصیل در رشتههایی که به انگلیسی ارائه خواهند شد بازهم دانش مناسبی در زبان آلمان (B2) اجباری است. اساسا برای تحصیل در دانشگاههای آلمانی زبان نیاز به مدرک زبان آلمانی B2 دارید اما اگر فردی مدرک زبان B1 داشته باشد، از طرف دولت آلمان به این فرد اجازه داده خواهد شد تا یک سال برای اخذ مدرک B2 در این کشور بماند و دانش زبان آلمانی خود را ارتقا بخشد. طبعا برای رشتههایی که به زبان انگلیسی نیز تدریس میشوند میبایست دست کم نمره آیلتس شش و نیم داشت.
دورههای زبان آلمانی در این کشور با تنوع بسیار قابل دسترس است و برای رسیدن به سطح مطلوب زبان آلمانی دورههای ۸۰ ساعته در این کشور برگزار میگردد که هزینهای معادل ۸۰۰ یورو در بر خواهد داشت (۱۰ یورو برای هر ساعت) .
همانطورکه پیشتر اشاره شد، آلمان یکی از ارزانترین کشورهای اتحادیه اروپه برای ادامه تحصیل خواهد بود و هر ساله میزبان دانشجویان بینالمللی بسیاری در مقاطع مختلف تحصیلی از سرتاسر دنیا است. اما به راستی هزینه تحصیل در آلمان چقدر است؟ این پرسشی است که میتوان از دو جنبه به آن پاسخ داد. پیش از ارائه پاسخ این پرسش باید تاکید کرد، اساسا تخمین دقیق هزینه تحصیل در آلمان دشوار است به این دلیل که با توجه به سبک زندگی (Life Style) هر دانشجو و دانشگاهی که در آن مشغول به تحصیل است، تفاوت خواهد داشت.
اما هزینه تحصیل در آلمان شامل دو دسته هزینه میشود:
• هزینههای مربوط به دانشگاه همچون شهریه و Semester Ticket
• هزینههای مربوط به زندگی دانشجویی در آلمان
اما بطور میانگین میتوان گفت هزینه زندگی دانشجویی در آلمان بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ یورو در ماه خواهد بود.
هزینه زندگی دانشجویی در آلمان مواردی همچون هزینه مسکن، حمل و نقل، خوراک، پوشاک و بیمه دانشجویی را در بر میگیرد. هر دانشجو در کشور آلمان با پرداخت تنها ۳۰۰ یورو، کارت حمل و نقل رایگان Semester Ticket دریافت میکند و تا پایان ترم تحصیلی (۶ ماه) نیازی به خرید بلیط اتوبوس و یا مترو ندارد و رفت و آمدش در شهر محل سکونت و یا شهرهای اطراف کاملا رایگان خواهد بود.
مورد دیگر به کارت خدمات بیمه درمانی در آلمان است که دولت آلمان نیمی از هزینه آن را په برای دانشجویان آلمانی و په برای دانشجویان بینالمللی تقبل کرده و دانشجو نصف دیگر آن را پرداخت میکند. حق بیمه خدمات درمانی در آلمان برای دانشجویان کمتر از ۱۶۰ یورو در ماه است که بواسطه آن خدمات درمانی برای وی در کل اتحادیه اروپا رایگان خواهد بود.
یکی دیگر از موارد مهم در تخمین هزینه زندگی دانشجویی در آلمان، اجاره بهای مسکن است که شهر به شهر متفاوت است. بطور میانگین هزینه اجازه یک آپارتمان دانشجویی در آلمان ۳۰۰ تا ۳۵۰ یورو در ماه است که این رقم در برخی شهرهای آلمان تا ماهانه ۴۰۰ یورو نیز افزایش خواهدیافت. اما اگر قصد زندگی در پانسیونهای دانشجویی را داشته باشید بطور میانگین تنها ۲۰۰ تا ۳۰۰ یورو پرداخت خواهید کرد. برای اطلاع بیشتر از ریز هزینههای زندگی در آلمان میتوانید به وب سایت Nembeo مراجعه کنید.
به جز ۲ ایالت در آلمان که برای تحصیل از تمامی دانشجویان خارجی هزینه ثبت نام (Registration Fee) دریافت میکنند، تحصیل در مابقی ایالتهای این کشور در مقطع لیسانس کاملا ریگان است. بنابراین میتوان گفت هزینه تحصیل در دانشگاههای آلمان تنها به امور اداری مربوط میشود و بسته به شهر و دانشگاهی که در آن مشغول به تحصیل میشود و از ۱۰۰ تا ۵۰۰ یورو خواهد بود. اما برای تحصیل در دانشگاههای خصوصی در آلمان به مبالغی به مراتب بیشتر نیاز خواهید داشت و این هزینهها گاها تا ۲۰۰۰۰ هزار یورو نیز میرسد.
هزینه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در کشور آلمان در دانشگاههای دولتی بطور میانگین سالانه ۵ هزار یورو اعلام شدهاست اما این مبلغ برای دانشگاهها و یا مراکز علمی خصوصی تا ۳ هزار یورو نیز افزایش خواهد یافت. تحصیل در مقطع دکترا در تمامی دانشگاههای آلمان رایگان است اما برای ثبت نام و انجام امور اداری همان مبلغ ۳۰۰ یورو باید پرداخت شود.
با کنکاشی ساده در خصوص سیر فزاینده اقبال متقاضیان تحصیل در آلمان درخواهیم یافت، این کشور یکی از اولویتهای تحصیلی برای دانشجویان بینالمللی است.شرایط بسیار مناسب تحصیلی، استانداردهای بالای آموزشی و اجتماعی، خدمات متنوع و جامع دولتی، امکان کار و اخذ اقامت آلمان و هزینه بسیار پایین تحصیل در دانشگاههای دولتی همگی از مواردی هستند که دانشگاههای آلمان را به مقصدی امن و مطلوب برای ادامه تحصیل تبدیل کردهاند.
در ادامه فهرست ۲۰ دانشگاه برتر آلمان را بر اساس رنکینگ برترین دانشگاههای جهان در سال ۲۰۱۸ مشاهده خواهید کرد:
• دانشگاه Technische Universität München
• دانشگاه Ludwig-Maximilians - Universität München
• دانشگاه ruprecht-karls-universität Heidelberg
• دانشگاه KIT, Karlsruher Institut für Technologie
• دانشگاه Humboldt-Universität zu Berlin
• دانشگاه Freie Universität Berlin
• دانشگاه Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule Aachen
• دانشگاه Technische Universität Berlin
• دانشگاه Eberhard Karls Universität Tübingen
• دانشگاه Universität Freiburg
• دانشگاه Georg-August-Universität Göttingen
• دانشگاه Universität Hamburg
• دانشگاه Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn
• دانشگاه Universität Frankfurt am Main
• دانشگاه Universität Stuttgart
• دانشگاه Technische Universität Darmstadt
• دانشگاه Technische Universität Dresden
• دانشگاه Universität Erlangen-Nürnberg
• دانشگاه Westfälische Wilhelms-Universität Münster
• دانشگاه Universität Köln